Hilde Keteleer is een Vlaamse schrijfster. In haar poëziedebuut van 2001, Al wat winter is en waar, staat een gedicht over Amsterdam.
AMSTERDAM
Een stad kruipt stapsgewijze
in het zweet van verstrengelde handen.
De eerste gele bladeren drijven
al in de spiegel van de grachten,
in de gedachte aan de eerste keer.
De pantheïstische stem van Spinoza
vlucht boven het Vondelpark,
Verjaagd door strenge Sefarden.
Hij sleep in de lenzen van zijn tijd
de vrijheid van handelen, heel
misschien door denken te verwerven.
Een stad biedt haar geschenken aan:
de bladeren die nog aan de bomen hangen,
de microscopen en de telescopen
met uitzicht op de kleine kosmos
van voorzichtig verstrengelde handen.
Wat is er mooier dan met je geliefde, klamme handen ineengestrengeld, door Amsterdam te wandelen en te genieten van deze mooie stad en haar spiegeling in de grachten. Bijvoorbeeld het Waterlooplein. Daar staat een prachtig beeld van de ooit uit de stad verjaagde Spinoza, grote verlichter en lenzenslijper. Gerehabiliteerd met een standbeeld voor het stadhuis. Op zijn sokkel staat het citaat “Het doel van de staat is de vrijheid” (uit zijn tractatus theologico-politicus, in 1670 anoniem gepubliceerd). Geen overbodige waarschuwing in een tijd dat van ons als burgers te vaak verwacht wordt ook bureaucraten te zijn die alle regeltjes kennen en steeds eigen schuld te horen krijgen als we even een regeltje of kleine letters gemist hebben en daardoor in de problemen komen. Goed burgerschap houdt volgens mij in dat we een beetje voor elkaar zorgen, gastvrij zijn, de stad schoon houden, voor de natuur zorgen, een beetje sociale controle durven en eventueel verliefd kunnen zijn. Dat is wat anders dan gewantrouwd te worden en steeds de bal teruggespeeld te krijgen.
Op de mantel van Spinoza staan trekvogeltjes en halsbandparkieten, immigranten, die laatsten veelvuldig te zien in het Vondelpark, ze hebben zich aangepast en doen het goed, maar krijgen vaak de wind van voren. Mooi dat ze Spinoza tooien. Mooi dat Hilde Keteleer Spinoza noemt, onze gastvrije stad verbindt met liefde en natuurlijk de mooie herinneringen aan de eerste keer. Het thema van de boekenweek 2022 is trouwens Eerste liefde.
Het beeld van Spinoza is gemaakt door Eveline van Duyl en is overgenomen van de cover van het boek Spinoza, van Roger Scruton, uitgegeven door uitgeverij Lemniscaat, 2014.