Dit schilderij van de kunstenares Carmen Schabracq is gemaakt van getufte wol en garen. Je zou het outsider art kunnen noemen. Het ezeltje wordt gebaard en moeder ezelin kijkt naar de geboorte uit een mens.
Ik moest denken aan het bekende gedicht van M. Vasalis, het ezeltje, hoewel dat gedicht bij uitstek idyllisch en romantisch is, bepaald geen outsider art. Zou het verschil te overbruggen zijn?
Je zou kunnen zeggen dat Vasalis haar ezeltje gebaard heeft. Ook zou je kunnen fantaseren dat moeder ezel kijkt naar wat Vasalis ter wereld brengt. Als je dat dan verbeeldt, kom je bij het schilderij van Schabracq.
Ik had een inval bij het zien van dit schilderij om het ezeltje van Vasalis van beneden naar boven te lezen:
kon ik nog ééns opnieuw beginnen
o kon ik dat nog ééns herwinnen
onzware ernst en droomrigheid
Die gaafheid en zachtzinnigheid
zoo ben ik vroeger ook geweest
Een pijnlijke herinnering
waarmee ik langzaam verder ging
voor dit schoon, ongeschonden beest
Of kan het eerbied zijn geweest
verstarde ik in verwondering
En na een korte felle schrik
en onpartijdig was zijn blik
als water ernstig en bezonken
zijn lange, ambren oogen blonken
doorzichtig, zijn gelaat was trotsch
een jonge ezel; zijn oren schenen
zag ik opeens op hooge beenen
Stil grazend naast een grijze rots
ritselden driftig en onwillig
en blauwe distels stijf en grillig
De lucht was dun en vreeslijk hoog
De grond was rood, gebarsten-droog
deed ik een kleine wandeling
In de korte, blauwe schemering
HET EZELTJE
In deze versie heb ik de leestekens aan het einde van de regels weggelaten.
Zo begint het gedicht met waar het oorspronkelijk mee eindigt. Een nieuw begin. De wens om als het ezeltje te zijn gaat in vervulling.
Een aantal zinnen krijgen een ander onderwerp: de pijnlijke herinnering waarmee ik langzaam verder ging, de onpartijdige blik was als water ernstig en bezonken, de ogen blonken doorzichtig, en de oren schenen (sic). De ik heeft hoge benen en ook het stil grazen naast een grijze rots gaat nu over de ik. Vasalis neemt, zoals gewenst, eigenschappen over van het ongeschonden beest. Het nieuwe begin eindigt nu met een kleine wandeling van het ezeltje.
In het gedicht lopen een paar zinnen stroever. Het logische verhaal van het gedicht verbrokkelt. Eigenschappen van de ezel gaan over op de persoon. Vasalis wordt een beetje de moeder ezelin. Ze krijgt hoge benen en graast zelf in de buurt van een grijze rots. En wie maakt de korte wandeling op het eind? Is dat niet het net geboren ezeltje?
Mijn achterstevoren conclusie is dat ondersteboven er meer van het ezeltje in de dichteres komt. Binnenstebuiten zoals in Carmen’s schilderij.
Carmen Schabracq exposeert tot 11 september [2022) bij gallerie Wouter & Fleur, Van Ostadestraat 43 in A’sterdam.