Twee weken na Keti Koti. Het gedicht is van Antoine de Kom (1956), die is geboren in Den Haag en van Surinaamse afkomst. Hij is psychiater van beroep. Het gedicht komt uit de bundel De lieve geur van zijn of haar, uit 2008.
.
het was in de tweede hangar ik meen
rond elf uur toen daar de giraf vleugels
kreeg en tot handelen overging.
in de scherpte van zijn onwennige blik
lag het platform er onwennig bij.
de hangar stond loom te geeuwen
in de milde ochtendzon die zelfs nog te verdragen
is wanneer je hoog aan de strakblauwe hemel
een minuscuul rondtollend voorwerp kunt zien gaan.
terwijl je omhoogkijkt voel je de zachte streling van een vrouw
die ongemerkt achter je is komen staan: je
merkt hoe huid tegen huid haar armen handen
over je buik naar je benen bewegen nu het ruisen
van vleugelslagen tot je begint door te dringen
en de hangar leger is dan ooit
Van zo’n gedicht kan ik in eerste instantie een verhaaltje maken. De dichter ziet een giraf op een vliegveld. De onwennige giraf past kwa lengte precies in een hangar. Een hangar in Afrika, of misschien op het vliegveld Zanderij bij Paramaribo of op airstrip bij Langatabbetje. In het verzinsel krijgt de giraf vleugels en stijgt op. De metamorfose is geslaagd. Het platform, waar de vliegtuigen normaal geparkeerd staan, is werkeloos en ligt er loom bij. De dichter kijkt om zich heen. Het is al warm in de ochtend, de lucht is strakblauw, maar het is nog niet broeierig. Wat hij ver in de lucht rond kan zien tollen is niet duidelijk, maar het is wèl iets. Hij besteedt daar nu even verder geen aandacht aan, want hij wordt plotseling gestreeld door een vrouw. Terwijl de giraf opvliegt en hij haar vleugelslagen hoort, voelt hij haar armen over zijn lichaam gaan, langzaam van boven naar beneden. De hangar zonder de giraf is leger dan ooit.
Als je niet zou weten dat het een gedicht is, zou je kunnen denken dat het een verslag is van een psychotische ervaring.
In tweede instantie komt dan alsnog een interpretatie: Het gaat over reizen en wegdromen, vertrekken en achterlaten. Je voelt de tropen, Suriname en Afrika, de geschiedenis van Antoine de Kom. Zijn geschiedenis ligt in Suriname, waar hij opgroeide. Die geschiedenis is ook die van zijn opa, Anton de Kom, belangrijk Surinaams vrijheidsstrijder en verzetsman in WO II. Hij overleed in het concentratiekamp Neuengamme. Zo zou je dat minuscuul rondtollend voorwerp kunnen interpreteren, een zwart gat voor een Surinamer, direct geassocieerd en verdrongen door warme en intieme emoties, maar toch blijft dat rondtollend ding ook voelbaar. Zo’n verdringing staat ook al in de mooie titel van de bundel waarin het gedicht staat: de lieve geur van zijn of haar. Van zijn opa staat een prachtig standbeeld op het Anton de Komplein in de Bijlmer, gemaakt door Jikke van Loon. Akoeba, vaarwel, was de titel van een gedicht van zijn grootvader.
De foto van de brandweerauto met op de achtergrond het standbeeld nam ik op 13 juli j.l.