Marcel van Maele

Tussen 1956 en 2001 schrijft Marcel van Maele 25 gedichtenbundels. Marcel van Maele stierf in 2009 en werd geboren te Brugge in 1931.

Medgar Evers te Jackson vermoord

I

Mijn zwarte broeder
drink dit naakte gedicht -een beker begrip en broederschap-
om de zoutpijn te verzachten;
want de brug tussen reiken en drinken vonkt dezelfde pijnbrand,
ettert dezelfde wanhoop, en droefheid niet te zeggen;
Onze ogen wenen ‘eenzelfde rood.
ze snoeren riemen en scherpen de speren aan,
ze voeden hun honden met haat en laten ze op je los,
ze stoppen in je lege handen hun vuurbollen haat;
prikkeldraad de enige getuige,
in konsentratiekampen wordt er opnieuw gezongen,
vrijheid heilig wordend woord,
ook in amerika wordt iedere dag een grimau vermoord.

II

Zij blokletteren woorden als:
NEGERS
LANGS
ACHTERDEUR
BINNEN
en de krijtstreep door wallace getrokken is hoger dan
de berlijnse muur,
pijnstriemt de woedewind,
lijntrekt de haat
alabama tuscaloosa,
noch in de hamer noch in de sikkel schuilt het kwaad
wel in de haat in de wallacehaat,
dezoveelste rampmaand: juni 1963
en medgar evers te jackson vermoord.

III

Onbelegerd onbekreund mijn woordverdriet,
we zullen samen in de kuilen van de haat het salpeterschuim met sapgroen bedekken,
en de kontinenten met golven goedheid overspoelen,
de dichtaders met begrip bevruchten
in iedere haven duizend boten vergiffenis sjorren
en over tussenzin en tussenzee bruggen werpen,
hun ogen afstoffen met een broedergroet.

uit: gedichten ‘56 ‘70, p.75

Een kwaad gedicht. Het spuwt gal; de beelden zijn schrikbarend: het pijnstriemt, er is zoutpijn en pijnbrand.

Medgar Evers was een zwarte Amerikaan. In WOII was hij vrijwilliger bij de bevrijding van Europa en werd ingezet bij de invasie in Normandië. Na de oorlog was hij een vooraanstaand burgerrechtenactivist. Op 12 juni 1963 werd hij door een zich superieur voelende blanke vermoord in Jackson, Mississippi. Grimau, Julian Grimau, was een Spaanse communist die in 1963 werd geëxecuteerd door het Francoregime.

Wallace, George, was gouverneur van Alabama, presidentskandidaat. Hij vocht eveneens, net als Medgar Evers, in WOII voor de bevrijding van Europa. Ook in het leger was er segregatie. Wallace was lid van de democratische partij, hij was het niet eens met Kennedy, hij was voorstander van scheiding van zwarten en blanken. Hij had de sympathie van de Ku Klux Klan. De moordenaar van Evers voelde zich gesteund door de populistische politiek van Wallace in die jaren. Later nam Wallace daar overigens afstand van.

Het gedicht is een tijdsdocument, naief over hamer en sikkel, maar wat niet tijdelijk is, is de kwaadheid over racisme en fascisme. Noch zijn meeleven en solidariteit tijdelijk en rechttoe rechtaan het goede en het slechte te zien. Het gedicht is woordverdriet en woordwoede.

De foto is van het standbeeld van Medgar Evers in Jackson.